Asansör Nedir? Nasıl Çalışır? Güvenli Midir?

Asansörün İcatı

Yolcu taşıyan ilk asansör, 1743 yılında Versailles Sarayı’nda, Kral XV. Louis’nin özel dairesine monte edildi. Kral, ikinci katta metresi Bayan Chateauroux için bir daire hazırlatmıştı. Kendi dairesi ise bir alt kattaydı. Canı istediğinde kolayca ve çabuk biçimde bir üst kata çıkabilmek için bu asansör projesini gerçekleştirdi. Binanın dışında olan asansöre kral, dairesinin balkonundan biniyordu. “Uçan iskemle” diye adlandırılan bu ilk asansör, bazı ağırlık dengeleriyle hareket ediyor ve insan gücüyle çalışıyordu. Bir iş merkezine yerleştirilen ilk asansör ise Elisha Graves Otis tarafından yapıldı. Bu asansör, 23 Mart 1857 günü, New York’un Broadway semtinde beş katlı bir binaya takıldı. Daha önceleri yük taşıyan asansörler yapan Otis, aynı zamanda insan taşıyan ilk asansörleri de üretti. Broadway’e yerleştirilen ilk asansörün maliyeti 300 doları bulmuştu. Asansör takılan ilk otel ise, New York’taki altı katlı “Fifth Avenue Hotel”dır. Asansör, 23 Ağustos 1859 günü Bostonlu O.Tuft tarafından takıldı. 1868 yılında, New York’taki Equitable Life Assurance Building’e asansör takıldı ve bu, bir iş hanına takılan ilk asansör oldu.

Asansörler Nasıl Çalışır ?

Günlük hayatımızda sıkça kullandığımız asansörlerin nasıl çalıştığını merak etmişsiniz bu yazımızda nasıl çalıştığını anlatacağız.

Bir binanın 20. veya 30. Katına asansör kullanmadan nasıl çıkarız?Asansörler olmasaydı yüksek binalar inşa edilemez gökdelenlerden oluşan modern şehirler kurulamaz ve sanayi kolları gelişemezdi.Modern çağın en önemli taşıma araçlarından biri olan asansörler hemen her yerde (Avm,hastane,bina) karşımıza çıkar ve hayatımızı kolaylaştırır.Şehirlerin vazgeçilmezi olan bu dikey taşıyıcılar nasıl çalışırlar diye düşünmüşsünüzdür.İşte cevabı asansörler kabin hareket sistemine göre temelde ikiye ayrılırlar.Bunlar :

1)Hidrolik Asansörler

2)Halatlı Asansörlerdir.

Hidrolik asansörlerde kabin bir silindir içindeki piston aracılığıyla yükselir ve alçalır.Sistem yağ tankının motoruna bağlı bir pompa ve silindirle tank arasında yer alan bir vanadan oluşur.Pompa tanktaki yağın silindire geçmesi için basınç uygular.Yağ uygulanan basınçla silindire dolar ve pistonu yukarı iter.Böylece asansör kabinini yukarı çıkması sağlanır.Bu sistem bir elektronik kontrol ünitesi ile yönetilir.Asansör kabini aşağı ineceği zaman kontrol sistemi bu kez vanaya sinyal gönderir.Ve elektronik vana açılır.Böylece silindir içine dolan sıvı tanka geri döner.Hidrolik asansörler önceleri kısa mesafelerde sadece yük asansörü olarak tercih edilirken ,daha sonra insan taşımak içinde kullanılmaya başlanmıştır.

Resim Alıntıdır.

                                       
                                         Bu video sitemizde barındırılmamaktadır.

Günümüzde özellikle çok katlı binalarda halatlı asansörlerin kullanımı daha yaygındır.Bu sistemde asansör kabini çelik halatların yardımıyla yükselir ve alçalır.Çelik halatların her biri asansör boşluğunun tepesine yerleştirilen bir makaranın etrafına sarılır.Bir elektrik motoruyla çalışan makara, döndükçe halat hareket eder.Çelik halatların bir ucuna asansör kabini diğer ucuna kabinin ağırlığını dengeleyen bir karşı ağırlık bağlanır.Asansörün kabini bir yöne doğru giderken karşı ağırlıkta ters yöne doğru hareket eder.Karşı ağırlık kabin ağırlığı ve asansörün taşıyabileceği maksimum ağırlık dikkate alınarak hesaplanır.Böylece asansör kabininin boş aşağı inmesi veya tam yüklü yukarı çıkması şartlarında momentlerin dengelenmesi sağlanır. Kabin ve karşı ağırlık kılavuz raylar üzerinde hareket eder.Bu raylar kabinin ve karşı ağırlığın sarsılmadan ilerlemesini sağlar. Ayrıca acil durumlarda güvenlik sisteminin bir parçası olarak çalışır.Asansör tasarımlarının en önemli kısmını yolcu güvenliği oluşturur.Kabin hızı motor ve fren devrelerine etki eden regülatör adı verilen mekanik bir sistemle denetlenir.Bu mekanik sistem asansör boşluğunun üst ve alt kısmına yerleştirilen özel iki makara ve yardımcı paletten oluşur.Sebep ne olursa olsun daha önce belirlenmiş hız sınırının aşılması durumunda bu halat asansör kabininde bulunan fren topunu harekete geçirir.böylece asansör kabininin kılavuz raylar üzerinde emniyetli bir şekilde durması sağlar.Asansörlerde bulunan regülatör ve fren grubunu oluşturan bu güvenlik sistemine paraşüt sistemi denir.Bu sistem ilk olarak 19. yy da test edilip uygulanmıştır.Asansörleri vinçlerden ayıran bu güvenlik sistemi sayesinde Dünya’da binalar yükselmiş ve asansörler güvenli bir şekilde ve yoğun olarak kullanılmaya başlanmıştır.Her geçen gün daha emniyetli ve daha kullanışlı hale gelen asansörler estetik tasarımlarla da dikkat çekmektedir.İleride asansörlerin hangi güvenlik sistemleriyle gücüne ve güvenilirliğine güç katacağı merak konusudur.